سانسوریا

نام انگلیسی: Sansevieria-Mother in law tongue 

نام علمی: Sansevieria 

نام فارسی: دراژا( اشاره به دراز و بلند بودن برگ‌ها)

شمشیری( اشاره به شکل تیزی و خاص برگ‌ها)

 زبان مادر شوهر( به دلیل مقاوم و سخت بودن برگ‌ها)

معرفی گیاه سانسوریا:

سانسوریا از سرده مارچوبه‌سانان و زیستگاه اصلی این گیاه غرب آفریقا و آسیا می‌باشد. 

سانسوریا  جز گیاهان آپارتمانی معروف و درعین حال پرطرفدار به‌شمار می‌رود.

 سانسوریا گونه‌های متنوع و نگهداری آسانی دارد و جز گیاهان سرسخت و مقاوم می‌باشد.  

در جهان انواع سانسوریا را با نام‌هایی چون شمشیری ، گیاه مار یا زبان مادر شوهر می‌شناشند. ظاهرو رنگ بندی انواع سانسوریا بسیار گوناگون است و ابعاد مختلفی دارد.

 البته نگهداری انواع سانسوریا به یک صورت است. به جز میزان نور و شیوه تکثیر.

معرفی انواع سانسوریا

۱-  سانسوریا شمشیری

۲- سانسوریا لوله‌ای و یا نیزه افریقایی

۳- سانسوریا مهتابی

۴- سانسوریا گراسیلیس

۵- سانسوریا کانالیکولاتا

۶- سانسوریا پتنس

۷- سانسوریا فیشری

۸-سانسوریا ماسونی و یا باله نهنگی

۹- ساسوریا کوتوله

در این قسمت از سایت گلتوس قصد داریم، روش نگهداری صحیح از سانسوریا رو آموزش بدیم.

با گلتوس همراه باشید:

 روش نگهداری از سانسوریا

نور

سانسوریا به‌سرعت خود را با محیط وفق می دهد، یعنی حتی در نور خیلی زیاد هم به رشد خود ادامه می دهد، حتی نور های مصنوعی مثل نور لامپ های فلوئورسنت که امروزه در هر مکانی یافت می شوند هم می تواند نیاز سانسوریا به نور را برطرف کند. همین موضوع باعث شده سانسوریا یک گیاه آپارتمانی مناسب و جز گیاهان مقاوم به نور کم باشد، ولی نور ایده‌آل برای این گیاه نور غیرمستقیم و نسبتا زیاد است. در نتیجه بهتر است آن را در نزدیکی پنجره جنوبی که بیشتر از سایر قسمت‌های خانه نورگیر است قرار دهید. نور کافی باعث می شود تا در صورت آبیاری بیش‌ازحد، آب اضافی تا حدی تبخیر شده و گیاه غرقاب نشود.

آب

سانسوریا به آب خیلی کمی برای رشد نیاز دارد و بهتر است هر دو هفته یک بار خاک آن را چک کنید و فقط اگر خیلی خشک بود به آن آب بدهید.

دما و رطوبت

سانسوریا هم به دما و هم به رطوبت مقاوم است و رطوبت کم یا زیاد و همچنین دمای کم یا زیاد تاثیر چندانی در رشد آن ندارد، اما برای اینکه بهترین شرایط را برای گیاه فراهم کنید، لازم است آن را در محیطی با دمای متعادل و از همه مهم‌تر با تغییرات دمای کم و همچنین میزان رطوبت متوسط نگهداری کنید. ضمن اینکه گیاه نباید در مقابل وزش باد وسایل سرمایشی و گرمایشی قرار بگیرد.

کود

کودهای رقیق شده برای تقویت گیاه استفاده کنید. کودهایی با نسبت ۱۰-۱۰-۱۰ کودهای مناسبی برای این منظور هستند.
برای سانسوریاهایی که در باغچه و خارج از گلدان کاشته شده‌اند نیز کودی شبیه به کودی که برای سانسوریای گلدانی استفاده می کنید با همان نسبت و ترکیبات فقط به صورت مایع را انتخاب کنید.

نکته: احتمالا بعد از کوددهی در باغچه و در اطراف سانسوریا علف‌های هرزی رشد خواهند کرد که در چنین شرایطی توصیه می کنیم آن ها را مرتبا هرس کنید تا خاک را از مواد غنی خالی نکنند و مانع رشد گیاهان نشوند.

خاک 

سانسوریا خاکی سنگین مثل خاکی ترکیبی از شن، ماسه، رس و مواد آلی را می‌پسندد. در نتیجه موقع تعویض گلدان و فراهم کردن شرایط مناسب برای نگهداری از آن، به این نکته توجه داشته باشید. اگر قصد دارید سانسوریا را در باغچه خود بکارید، باید به خاک و نور مورد نیاز آن دقت کنید.

 نکته: بهترین محدوده Ph خاک برای رشد سانسوریا، بین ۴٫۵ تا ۷٫۵ است. بخشی از باغچه را انتخاب کنید که کمی سایه باشد و در عین حال نور کافی هم به آن بتابد. به‌عبارتی گیاه به‌گونه‌ای در باغچه کاشته شود که نور مستقیم خورشید به آن نتابد.

 

گلدان مناسب برای نگهداری از سانسوریا

سانسوریا هم قابلیت کاشته شدن در گلدان و هم باغچه رو دارد.

  گلدان سفالی بهترین گزینه مناسب برای سانسوریا می‌باشد، گلدان باید پهن باشد و قد تقریبا کوتاهی داشته باشد. چون سیستم آبرسانی ریشه سانسوریا در خاک کم عمق بهتر عمل می‌کند. ضمن اینکه به زهکشی مناسب گلدان هم توجه کنید،  انباشته شدن آب در خاک و اطراف ریشه، باعث پوسیده شدن و از بین رفتن ریشه گیاه می‌شود.

گل دهی سانسوریا

گل های سانسوریا، طیف رنگی سبز تا سفید دارند و گرده افشانی آنها توسط پروانه‌ها انجام می‌شود. البته عموما سانسوریا گل‌های زیادی تولید نمی‌کند. شاید فقط تعداد خیلی کمی شکوفه روی ساقه های آن رشد کند، ولی در عوض ریزوم های کوچکی را در اطراف خود رشد می دهد که پس از گذشت زمان به سانسوریاهای زیبایی تبدیل می شوند.

تکثیر:

روش های تکثیر سانسوریا

• کاشت بذر

• قلمه زدن

• گذاشتن برگ در آب انجام می‌شود.

 راحت‌ترین روش، کاشتن بذر سانسوریا در خاک یا محیط کشت است. این روش اگرچه ساده است، اما خیلی مورد استفاده قرار نمی گیرد، چون زمان زیادی طول می‌کشد تا دانه‌ها جوانه بزنند.

راه دیگر این است که تعدادی از برگ‌های سالم گیاه را جدا کنید و در خاک بکارید. بعد از مدتی این برگ‌ها ریشه خواهند زد و از هر ریشه یک سانسوریای تازه رشد می‌کند. منظور از ریشه همان ریزوم است.

راه سوم: به‌این‌منظور یک برگ جوان را از سانسوریا جدا کنید و در یک لیوان آب قوطه‌ور کنید. هر چند روز یک بار آب را عوض کنید تا پس از چند هفته ریشه‌های تازه را ببینید. وقتی ریشه‌ها به اندازه کافی بزرگ شدند وقت آن رسیده که گیاه را به گلدان مخصوص خود منتقل کنید.

 

 

آفات و بیماری‌ها

آفت‌های اصلی که سانسوریا را تهدید می کنند شپشک آردی و نوزاد عنکبوت هستند. این آفت‌ها شیره گیاه را می‌مکند و به‌تدریج باعث پلاسیده شدن برگ‌ها می‌شوند. ازاین‌رو اگر آنها را به‌موقع از بین نبرید می‌توانند باعث نابودی گیاه کامل شوند. این آفت‌ها علاوه‌بر مکیدن شیره گیاه، گاهی هم ممکن است با ایجاد حفره و زخم روی برگ‌ها، باعث حساس شدن برگ‌ها شوند؛ به‌طوری که در اثر کوچترین آفت یا بیماری، گیاه مقاومتی نکند و از بین برود.
درمان: راه حل از بین بردن این آفات ساده است و کمی حوصله و زمان نیاز دارد. در مورد شپشک آردی باید بگوییم که شپشک آردی قابل رویت است. پس گیاه را بررسی کنید و اگر آنها را دیدید، با یک دستمال آن‌ها از روی گیاه جدا کنید.

برای پیشگیری از حمله شپشک آردی می توانید کمی الکل به سطح برگ ها اسپری کنید.

اما در مورد نوزاد و تخم عنکبوت، باید همیشه برگ‌ها را تمیز نگه دارید. چون نوزاد و تخم عنکبوت به‌راحتی شپشک قابل مشاده نیستند. در نتیجه مرتبا برگ‌های گیاه تمیز کرده و رطوبت هوای محیط را افزایش دهید. چون رطوبت حشرات و آفات را از گیاه دور نگه می‌دارد.

بیماری‌ها

در مورد بیماری‌های سانسوریا در طول نگهداری از آن باید بگوییم که این گیاه بیشتر به بیماری‌های قارچی که اغلب در اثر آبیاری و رطوبت زیاد است دچار می‌شود؛ به‌طوری‌که اگر سطح برگ‌ها دائما خیس باشد، قارچ‌ها به‌سرعت در آن محل رشد می‌کنند و باعث ضعف، پلاسیدگی و در نهایت قرمز شدن برگ‌ها خواهند شد. در نتیجه اگر برگ‌های گیاه شروع به قرمز و قهوه‌ای شدن کردند و قسمت‌های سفید رنگ روی آن‌ها تشکیل شد، بخش‌های سفید رنگی که معمولا شبیه تار عنکبوت هستند و به مرور زمان قهوه‌ای رنگ می شوند، مطمئن باشید که گیاه بیمار شده و نیاز به درمان فوری دارد.

درمان:

برای درمان گیاه در این شرایط لازم است گیاه را از خاک خارج کرده و ریشه‌های آلوده و بیمار را جدا کنید. سپس گیاه را به خاکی جدید و مناسب منتقل کنید.

 

توصیه ما به شما این است

که همیشه گیاه خود را در شرایطی نگه دارید که دچار بیماری‌های قارچی نشود، چون بیماری‌های قارچی به‌سرعت باعث پوسیده شدن و در نهایت مرگ گیاه می‌شوند.

 به‌این‌منظور همیشه برگ‌های سانسوریا را خشک نگه دارید.

 به‌اندازه کافی به گیاه آب بدهید و اجازه بدهید خاک خشک شود و مجددا گیاه را آبیاری کنید.

از خاک‌های با زهکشی مناسب استفاده کنید.

 دمای محیط را همیشه متعادل نگه دارید تا از رطوبتی بودن بیش‌ازحد محیط جلوگیری شده و در طول نگهداری از سانسوریا، سانسوریا شما دچار بیماری قارچی نشود.

برخی مشکلات سانسوریا:

متورم و بدبو شدن برگ‌های سانسوریا

اگر به گیاه بیش از حد آب بدهید، باید منتظر چنین اتفاقی باشید. آب زیاد باعث از بین رفتن سلول‌های برگ شده و درنهایت باعث بروز تورم برگ‌ها و بوی بد آن‌ها می‌شود.

درمان: سریعا برگ‌های آسیب دیده را جدا کنید و قبل از اینکه تمام برگ‌ها درگیر شوند، آبدهی را اصلاح کنید. ضمن اینکه بررسی کنید گیاه به بیماری قارچی دچار نشده باشد،

علت زرد شدن و کمرنگ شدن برگ‌های سانسوریا:

زرد شدن برگ‌های سانسوریا به کمبود نور و خالی شدن خاک از مواد مغذی برمی‌گردد. برای حل این مشکل گیاه را به محلی پرنورتر با نور غیرمستقیم منتقل کرده و از کوددهای مناسب برای جبران مواد مغذی خاک استفاده کنید.

علت خشک شدن نوک برگ سانسوریا:

خشک شدن نوک برگ‌های سانسوریا ۳ دلیل عمده دارد:

• گیاه شما تشنه است

• نور بیش‌ازحد دریافت کرده است

• دمای محیط بالاست

در مورد دلیل اول خاک گیاه را بررسی کنید؛ به‌این‌شکل که انگشت خود را در خاک گلدان فرو کنید، اگر به‌اندازه یک بند انگشت یا بیشتر سطح خاک خشک است، گیاه شما نیاز به آبیاری دارد.

دلیل دوم نیز بررسی کنید نور محیط نگهداری از سانسوریا شما تا چه اندازه است و اگر احساس کردید نور محیط زیاد است، گیاه را به محیطی با نور متعادل‌تر منتقل کنید.

دلیل سوم نیز مشابه دلیل دوم، محیط را از نظر دما بررسی کنید و اگر دمای محیط بالا بود، گیاه را به محیطی با دمای پایین‌تر منتقل کنید. همچنین می‌توانید اطراف گیاه آب اسپری کرده یا یک ظرف آب در نزدیکی گیاه قرار دهید تا با تبخیر سطحی رطوبت گیاه تامین شده و دما متعادل شود.

 

علت آسیب دیدن و شکستن برگ سانسوریا:

در صورت لمس کردن بیش‌ازحد یا ضربه زدن به سطح برگ‌های سانسوریا، چنین مشکلاتی برای برگ‌ها آن ایجاد می‌شود؛ چراکه سانسوریا برگ‌های لطیف و حساسی دارد. پس بهتر است آن را در مکانی دور از رفت و آمد زیاد و دور از محل بازی کودکان قرار دهید تا برخوردی با آن صورت نگیرد.

نکته: در جابه‌جایی و حمل آن نیز دقت کنید و تا حین جابه‌جای دچار ضربه و آسیب نشود.

 علت زرد شدن برگ های سانسوریا چیست:

زرد شدن و پژمرده شدن و ریختن برگ های گیاه سانسوریا نتیجه آبیاری بیش‌ازحد است. در چنین شرایطی میزان آب و دفعات آبدهی را کم کنید. فراموش نکنید تا زمانی که خاک سانسوریا کاملا خشک نشده نباید به آن آب بدهید. اگر خاک برای مدت طولانی خیس باشد، باعث از بین رفتن ریشه می‌شود. اگر برگ سانسوریای شما زرد شده جای نگرانی نیست، چند روزی به گیاه آب ندهید و اجازه دهید کاملا خشک شود. پس از چند روز برگ‌ها مجددا طراوت خود را پیدا می‌کنند، این درحالی است که برگ‌ها خیلی زرد نشده باشند و درغیراینصورت اگر برگ‌ها خیلی زرد شده باشند و گیاه نتواند خود را بهبود بخشد باید آن برگ را از گیاه جدا کنید.

فواید نگهداری از سانسوریا در محیط خانه

تصفیه کردن هوا

سانسوریا جز گیاهان تصفیه کننده هوا است و توانایی تصفیه هوای خانه‌تان را دارد. همانطور که می‌دانید، هوایی که تنفس می‌کنید از عناصر مختلفی مثل اکسیژن، کربن‌دی‌اکسید، سایر گازها و حتی گردوغبار تشکیل شده است که بعضی از آن‌ها لازم و برخی هم سمی و مضر هستند.

 برای مثال گازهایی مثل تری‌کلرواتن، بنزن، فرمالدهید، زایلن و بسیاری از گازهای دیگر برای سلامتی انسان مضر هستند. اجازه بدهید چند مورد از مضرات این گازها را برایتان نام ببریم؛ گاز تری کلرو اتن را در نظر بگیرید، این گاز می تواند باعث مشکلاتی مثل سر درد، حالت تهوع شده و در موارد حاد باعث به کما رفتن افراد شود

بنزن هم باعث سوزش چشم شده، ضربان قلب را برده و باعث کاهش هشیاری می‌شود.

فرمالدهید سبب ورم کردن ماهیچه‌ها شده و حنجره و تارهای صوتی را تحریک می‌کند.

 زایلن هم مشکلاتی برای قلب، کلیه و کبد ایجاد می‌کند. با توجه به این موارد نگهداری از سانسوریا نه‌تنها مفید بلکه ضروری است، به‌خصوص اگر در مرکز شهرها زندگی می‌کنید.

متابولیسم اسید کراسولاسه یا CAM

متابولیسم اسیدکراسولاسه یکی از مهم ترین دلایلی است که اکثر مردم سانسوریا را برای اتاق خواب و حمام خود انتخاب می‌کنند.

  متابولیسم اسیدکراسولاسه، یک نوع از چرخه فعالیت گیاهی است. گیاهانی که در دسته CAM جای می‌گیرند در طول روز کربن‌دی‌اکسید هوا را جذب کرده و در شب اکسیژن آزاد می‌کنند.

 احتمالا شنیده‌اید که نباید گیاهان زیادی در اطراف مکان خوابیدن خود قرار دهید، چون برای انجام عمل فتوسنتز اکسیژن هوا را جذب می‌کنند و باعث کاهش کیفیت هوا می‌شوند که خوب این موضوع وقتی شما خواب هستید، امری خطرناک به‌شمار می‌رود.

اما سانسوریا فرق می کند، سانسوریا می‌تواند در شب با تبدیل کربن‌دی‌اکسید به اکسیژن، میزان اکسیژان هوا را بالا ببرد و باعث بهبود هوای تنفسی شما شود. همین موضوع باعث شده که سانسوریا برای افزایش کیفیت خواب هم توصیه شود.

کمک به از بین بردن بوی بد هوا

سانسوریا هوا را تصفیه می‌کند و در عین حال بوی بد محیط را هم از بین می‌برد. اگر یک سانسوریا در اتاق قرار دهید، دیگر لازم نیست نگران بوی بد مواد شیمیایی باشید. پس اگر در سالن‌های زیبایی و یا محیط‌هایی کار می‌کنید که به‌طور مداوم از مواد شیمیایی مختلفی استفاده می‌شود، بهتر است یک سانسوریا در نزدیکی خود قرار دهید.

سوالهای رایج درمورد مشکلات سانسوریا و پاسخ گلتوس به این سوالها

آیا استفاده از سمهای مختلف می‌تواند بیماری‌های سانسوریا را درمان بکند؟

خیر،مشکلات و بیماریها بیشتربه‌ خاطر آبیاری نادرست ایجاد می‌شوند که قابل حل با مواد شیمیایی نیست. البته می‌توانید کمی الکل به برگ‌ها اسپری کنید، اما بهترین راه برای پیشگیری از بروز مشکل، اصلاح روش آبیاری است. مطمئن شوید که آب کافی به ریشه‌ها می‌رسد ولی در خاک انباشته نمی‌شود. اگر خاک کاملا زهکشی نشده باشد و آب اضافی را از خود عبور ندهد، باعث پوسیده شدن ریشه و در نهایت از بین رفتن گیاه می‌شود.

آیا گیاه سانسوریا سمی و خطرناک است؟

بله، مقدار کمی سمی است، اما فقط در صورتی که آن را بخورید؛ درست است که سانسوریا منبع خوبی از فیبر است، اما هرگز طعم آن را امتحان نکنید. خوردن سانسوریا باعث تورم و بی‌حسی زبان می شود و خطرناک است. پس توصیه می‌کنیم آن را از دسترس کودکان و حیواناتی که احتمال دارد برگ‌های آن را بجوند دور نگه دارید.

گلتوس؛ مجله تخصصی گل و گیاه