صفر تا صد کاشت و پرورش جعفری

با توجه به شیمیایی شدن کودها و پرورش نامناسب سبزیجات افراد به دنبال ایجاد یک گلخانه کوچک در منزل خود هستند، خوردن جعفری تازه در خانه که از باغچه خانگی حاصل میشه، طعم و لذت متفاوتی خواهد داشت. 

در این مقاله قصد داریم صفر تا صد کشت و پرورش جعفری را برای شما توضیح دهیم؛ با گلتوس همراه باشید

آنچه در مورد سبزی خوش طمعم و خوش‌بوی جعفری باید بدانیم

جعفری گیاهی دو ساله به ارتفاع ۳/۰ تا یک متر و دارای ریشه راست دوکی شکل یا متورم (بر حسب نژادهای مختلف) و به رنگ مایل به زرد است. به حالت وحشی می‌روید و در بعضی نواحی پرورش داده می‌شود. برگ‌های جعفری، شفاف به رنگ سبز تیره، دارای بریدگی‌های لوزی یا مثلث شکل با تقسیمات فرعی است. برگ‌های قسمت فوقانی ساقه آن، منقسم به قطعات باریک و نوار مانند با ظاهری متفاوت از برگهای تحتانی می‌باشد گل‌هائی کوچک مایل به سبز و مجتمع به صورت چتر مرکب دارد. در قاعده اشعه چترهای اصلی و فرعی آن، زائده‌های باریک و غیر منقسم دیده می‌شود.

میوه آن کوچک و به درازای ۲ میلیمتر به قطر یک میلی متر یا کمی بیشتر به رنگ سبز و دارای بو و طعم بسیار معطر است. ریشه جعفری معمولی نازک ولی محکم است که در تغذیه از آن استفاده نمی‌شود. عمق ریشه زیاد است (گاهی تا عمق ۱۶۰ سانتی متر) از آنجائی‌ که جفعری دارای ریشه‌های فرعی کمی است به همین دلیل برای به سازی خاک مناسب نیست و بنابراین در تناوب زراعی جایی ندارد.

شرایط مناسب برای رشد و پرورش جعفری

جعفری در مقابل خشکی حساس ولی در مقابل سرما بسیار مقاوم است. کشت این گیاه در هر نوع آب و هوایی امکان پذیر است ولی در آب و هوای خنک بهترین نتیجه را می‌دهد. جعفری یک گیاه سایه دوست است.

زمین مورد کشت باید نرم مرطوب و دارای مواد غذایی کافی باشد. زمین‌های نیمه سنگین با هوموس، لومی و شن لومی بهترین زمین‌های کشت این گیاه می‌باشند. در خاک‌های عمیق و قوی به علت و فور مواد غذایی خوب رشد می‌کند. نظر به اینکه معمولاً از برگ این گیاه استفاده می‌شود، بنابراین احتیاج آن به کودهای از ته بیشتر است، PH مناسب خاک برای این گیاه ۶ تا ۷ است.

مطلب پیشنهادی

روش کاشت و خواص شاهی را بشناسید

خاک مناسب

زمین مورد کشت باید نرم، مرطوب و دارای مواد غذایی کافی باشد. کود دامی نپوسیده برای رشد و نمو گیاه مناسب نیست و باعث اختلال رشد در گیاه می‌شود. میزان کودهای شیمیایی با توجه به نوع و مواد غذایی موجود در زمین حدود ۹۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم ازت (در دو مرحله)، ۸۰ کیلوگرم p2o5 و ۱۶۰ تا ۱۳۰ کیلوگرم K2O در هکتار است. اگر بخواهند عمل برداشت را در چند مرحله اجراء کنند، بهتر است پس از هر بار برداشت مقداری کودازته به زمین بدهند (۲۵ تا ۳۰ کیلوگرم در هکتار).

زمان کاشت جعفری

زمان کاشت جعفری در سبزی‌کاری‌های بزرگ و در مناطق معتدله در بهار و گاهی نیز در پائیز است جعفری را در ردیف‌هایی به فاصله ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر روی ردیف می‌کارند.فاصله بین ردیف‌ها در کشت‌های مکانیزه ۲۵ سانتی متر است.

کاشت بذر

بذر جعفری به کندی جوانه می‌زند و جوانه زدن آن حدود ۲۰ تا ۲۵ روز طول می‌کشد. البته این مدت بر اساس شرایط محیطی ممکن است کمتر یا بیشتر شود. در خارج از ایران ابتدا خزانه می‌گیرند و سپس بوته‌ها را نشا می‌کنند. در ایران بذر را مستقیما می‌کارند و در بعضی مناطق چند ساعتی (حدود ۲۴ ساعت) بذر را می‌خیسانند. البته خیساندن بذر باعث سرعت بخشیدن به جوانه زدن بذر می شود.

عمق کاشت در مورد این سبزی حدود ۶ تا ۸ میلی متر می‌باشد. کاشت جعفری به روش‌های مختلف صورت می‌گیرد. اگر به روش خطی کاشته شود، بهتر است فاصله خطوط بین ۲۵ تا ۳۵ سانتی متر باشد و فاصله دو بوته روی خط کشت ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر در نظر گرفته شود.

روش‌های مختلف کاشت جعفری

در بعضی مناطق جعفری را به صورت دست پاش در کرت‌های کوچک می‌کارند و بالاخره در محل‌هایی که خاک سنگین است و یا مسئله شوری خاک مطرح است، مانند خوزستان، توصیه می‌شود این گیاه به صورت نشتی کاشت شود. میزان مصرف بذر برای روش دست پاش بین ۱۵ تا ۲۰ کیلوگرم در هکتار و برای کشت‌های خطی و نشتی ۱۰ تا ۱۵ کیلوگرم در هکتار می‌باشد.

کنترل علف‌های هرز در مزرعه جعفری خیلی اهمیت دارد. چون بوته ها به علت کوچک بودن قدرت رقابت با علف‌های هرز را ندارند. استفاده از کولتیواتورهای دستی برای کنترل علف‌های هرز و یا ترکیبی از انواع کولتیواتور و علف‌کش‌ها توصیه می‌گردد.

زمان کشت جعفری در مناطق جنوبی کشور از اوایل پاییز شروع می‌شود، که ممکن است تا اواسط پاییز ادامه پیدا کند. نظر به اینکه بذر جعفری دیر جوانه می‌زند در کاشت آن باید عجله کرد تا برداشت آن با سایر سبزی‌ها همزمان شود. در مناطق سردسیری کاشت آن بعد از رفع خطر یخبندان و از اوایل بهار شروع شده و تا اواخر بهار ادامه می یابد. ممکن است بوته ها احتیاج به تُنُک کردن داشته باشند که در این صورت این کار در ۲ یا ۳ مرحله انجام می شود و نهایتا حدود ۱۵ سانتی متر فاصله بین دو بوته در نظر گرفته .می‌شود

مبارزه با افات

سمپاشی قبل از کشت با دورینول (Deurinol) هکتاری ۴ تا ۵/۶ لیتر با تنوران (Tenoran) هکتاری ۸ کیلوگرم و بعد از کشت با آفالون (Afalon) هکتاری ۵/۱ کیلوگرم با پوتابلان (Potablan) هکتاری ۸ کیلوگرم در ۴۰۰ تا ۶۰۰ لیتر آب و ۲ تا ۳ بار دیسک و چنگک زدن ماشینی ضروری است.

بوته‌های جعفری را از اول مرداد تا شهریور ماه،ریشه ها در آبان ماه و برگها را از اواسط خرداد تا اواسط آبان محصول برداری می‌نمایند. چین اول برگ جعفری را از اواسط تا اواخر خرداد با علف چین یا کمپاین سبزی چین برداشت می‌کنند برگ‌های جعفری را معمولاً بر حسب نوع بذر کشت شده و دفعات بذر پاشی، شرایط آب و هوایی و آبیاری تا مهر ماه با فواصل حدود ۴ هفته‌ای، ۳ تا ۴ بار برداشت می‌کنند.

ریشه جعفری را از اواخر مهر تا اوایل آبان ماه با چغندر کن یا کمپاین مخصوص چغندر و سیب زمینی برداشت می‌نمایند. میوه‌های جعفری هم در شهریور ماه آماده استفاده می‌شوند. از هر هکتار زمین ۲/۱ تن میوه(دانه)پاک شده و ۳۰ تن گیاه تازه بدست می‌آید.

برگ‌های برداشت شده را در دستگاه‌های خشک کن در حرارتی معادل ۴۰ درجه سانتی گراد خشک کرده و در ماشین برگ چین یا در دستگاه‌های برش در اندازه‌های ۲ میلیمتر می‌برند. ریشه‌های را که با دست یا به وسیله شخم زن برداشت شده شستشو داده و آن‌ها را بوسیله ماشین‌های مخصوص به قطعات کوچک تقسیم می‌کنند و در دستگاه‌های خشک کن در حرارت ۶۰ تا ۸۰ درجه سانتی گراد خشک و سپس پرداخت می‌نمایند. میوه‌ها را نیز در دستگاه‌های بذر پاکن در شرایط استاندارد پرداخت و بوجاری می‌نمایند.

گلتوس، مجله تخصصی گل و گیاه