روش‌های ضدعفونی کردن خاک گلخانه

از آنجا که خاک‌های ترکیبی ممکن است ناقل بیماری‌ها، آفت‌ها و بذرهای علف هرز باشند،‌ لذا باید قبل از مصرف ضد عفونی شوند. در مواردی که عمل ضد عفونی کردن خاک صورت نگیرد معمولا مشکلات زیادی به وجود آمده و در بعضی مواقع خسارات فراوان به بار می‌آورد. 

در این مقاله به شما آموزش می‌دهیم تا چگونه خاک را ضدعفونی بکنیم: با گلتوس همراه باشید.

ضد عفونی کردن خاک گلخانه

از جمله کارهای لازمی که در امر کشاورزی انجام می‌شود عملیات آیش و تناوب زراعی جهت پاک نمودن زمین از عوامل آلوده کننده می‌باشد. بدین معنی که اگر در زمینی امسال محصول کشت گردید، سال بعد یا در آن زمین کشت انجام نمی‌شود و یا این‌که محصول دیگری که هم خانواده‌ی محصول قبلی نباشد و همچنین کمک به وضعیت خاک نماید کشت می‌شود.

برای مثل در زمین‌هایی که شور شده، کشاورزان با کشت جو به شیرین کردن آن کمک می‌کنند. لیکن در امر گلخانه‌داری نمی‌توان زمین را جابجا نمود، ضمن اینکه خاک مزبور نیز به احتمال قوی مبتلا به عوامل بیماری‌زا و آلوده کننده گردیده و همچنین آیش گذاردن آن نیز صرف نمی‌کند. لذا با انجام یک‌سری عملیات ضدعفونی می‌توان خاک را برای کشت بعدی آماده نمود.

در صورتی که برای اولین بار عملیات کشت را انجام می‌دهید و خاک محل کشت، چند سالی است که کشت نشده است به احتمال قوی فاقدعوامل بیماری‌زا می‌باشد. ولی برای کشت‌های بعدی حتماً خاک گلخانه را ضد عفونی نمایید.

ضدعفونی کردن خاک به روش‌های زیر امکان پذیر است:

ضدعفونی کردن خاک به وسیله‌ی اشعه خورشید

ضد عفونی را می‌توان بوسیله اشعه‌ی خورشید به این سبک که پس از پخش کود حیوانی و شخم زدن و تسطیح، زمین را آبیاری سنگین نموده، پی از فروکش کردن خاک، روی زمین را با پوشش یک‌دست پلاستیک پوشانده و لبه‌های پلاستیک را زیر خاک دفن نموده به طوری که هیچ منفذی به بیرون نباشد. این عمل در تابستان و به مدت ۵/۱ تا ۲ ماه (هرچه بیشتربهتر) صورت می‌گیرد.

دمای بالا و گازهای متصاعد شده‌ی زیر پلاستیک باعث از بین رفتن بخش زیادی از قارچ‌های خاکزی و نابودی بذور علف هرز می‌شود.                                                                                                  

اگر بستری باید آب‌شویی شود ضد عفونی خورشیدی پی از این عمل انجام گردد.

ضدعفونی کردن خاک به وسیله‌ی بخار آب

عمل ضد عفونی توسط بخارآب نیز انجام می‌شود، به این سبک که سطح خاک را با پلاستیک پوشش داده و با استفاده از لوله‌های پلی اتیلن مشبک بخار لازم را به سطح خاک تزریق نموده و این کار را آنقدر ادامه داده تا به صورت آب داغ در عمق ۵ تا ۲۰ سانتی‌متری خاک نفوذ نماید. در این روش برای رسیدن دمای خامک به ۸۰ درجه نیاز به بخاردهی به مدت ۲تا ۶ ساعت می‌باشد. در این روش میکروارگانیزم‌های مفید خاک کمتر از بین می‌رود و روش پاک و سالمی می‌باشد.

در روشهایی که حرارت موثر است و زمان لازم برای از بین بردن ارگانیزم‌ها به شرح زیر می‌باشد:

الف) بیشتر علف‌های هرز، ۷۰ تا ۸۰ درجه، حدود ۱۵ دقیقه

ب) حشرات و کنه‌ها، ۶۰ تا ۷۱ درجه، ۲۰ دقیقه

ج) باکتریها، ۶۰ درجه،۱۰ دقیقه

و) فوزاریم، ۵۷ درجه، ۳۰ دقیقه

ه) بوتریتیس، ۵۵ درجه، ۱۵ دقیقه

و)نماتودها، ۵۵ درجه، ۱۵ دقیقه

ز) ریزوکتونیا، ۵۲ درجه، ۳۰ دقیقه

ح) اسکلروتنیا، ۵۰ درجه، ۱۵ دقیقه

ط) پیتیوم، ۴۶ درجه، ۴۰ دقیقه

به طور میانگین با دمای ۶۰ درجه و حدود ۳۰ دقیقه می‌توان اغلب ارگانیزم‌ها را از بین برد لیکن برای اطمینان بیشتر دمای ضد عفونی را ۸۰ درجه در نظر می‌گیرند.

از جمله روش‌های دیگر ضد عفونی خاک استفاده از مواد شیمیایی می‌باشد که مختصرا به آن اشاره می‌شود:

در ضد عفونی بوسیله مواد شمیایی بستر شخم خورده تسطیح شده و دارای رطوبت در حد گاورو باشد (حداقل عمق ۲۵ سانتیمتری خاک دارای این رطوبت باشد.)

جهت استفاده از سم متام سدیم (واپام) ۱۰۰ تا۱۵۰ سی‌سی، از این سم را با ۵ تا ۱۰ لیتر آب مخلوط نموده و در یک متر مربع از خاک گلخانه توسط آپاش یا سمپاش، پاشیده و بلافاصله با پلاستیک آن محل پوشانده می‌شود.

دمای بین ۱۰ تا ۲۰ درجه بهترین دما جهت انجام عمل ضد عفونی می‌باشد. زمان لازم برای تاثیر ماده فوق، چند هفته می‌باشد. پس از دو هفته پوشش را جمع کرده ودر صورتی که برای کشت عجله‌ای نباشد، اجازه بدهید ۲ تا ۳ هفته خاک، هوا بخورد تا اثرات سم از بین برود. ضد عفونی با این ماده نماتودهای آزاد، نماتودهای مولد غده ریشه، نماتودهای مولد سیست، قارچ‌های فوزاریوم و آفاتی مانند لارو حشرات خاکزی همچون کرم سفید ریشه و غیره را نابود می‌کند همچنین علف‌های هرز و گیاه پارازیت گل جالیز نیز موثر است. همچنین سم ضد عفونی کننده‌ی دازومت، گاز متیل بروماید به همان روش استفاده می‌شود.

برای استفاده از مواد شمیایی فوق حتما با کارشناسان حفظ نباتات مشورت نمایید.

نکته۱:

بعد از استفاده از سموم ضد عفونی کننده باید که خاک را با آب فراوان آب‌شویی نمود تا باقی‌مانده سموم در خاک شسته شود.

نکته۲:

برخی گلخانه‌داران  از این سم استفاده نمی‌کنند و در عوض هر ساله خاک گلخانه را به عمق ۲۰ تا ۳۰ سانتیمتر عوض می‌کنند. بدین منظور خاک مورد استفاده باید از بافت مناسب و املاح کمی برخوردار باشد و همچنین از لحاظ حمل و نقل نیز مقرون به صرفه باشد.

گلتوس؛ مجله تخصصی گل و گیاه