کشت محصولات گلخانهای به دو روش کشت مستقیم بذر و نشاء کاری میتواند صورت پذیرد که هر کدام از روشهای مذکور محاسن و معایبی دارد.
که در این بخش به آن پرداخته میشود. با گلتوس همراه باشید.
کشت محصولات گلخانه
معمولا در تمام طول سال میتوان محصولات گلخانهای را کشت نمود. علاوه بر کنترل شرایط محیطی، اقتصادی بودن تولید در زمان برداشت و عرضهی موفّق نیز در تصمیم گیری زمان کشت، مهم میباشد.
تراکم کشت به عواملی مثل نوع خاک و زمان کشت مربوط میگردد.
کشت در زمستان
در اواخر زمستان، بوتهها با تراکم بیشتری روی ردیفها کشت میشود در صورتی که ارقام زودرس در اوائل زمستان برای دسترسی به نور بیشتربا فاصله زیادتری کشت میشود.
عدّهای تصور میکنند با اضافه نمودن تعداد بوتهها در واحد سطح قادر به برداشت بیشتری خواهد بود که در برخورد اول منطقی به نظر میرسد ولی در عمل نه تنها، عملکرد بیشتر نمیشود بلکه عبور و مرور کارگران کند و امکان بروز بیماریها افزایش مییابد
ارقام خیار تکگل برای مناطق سرد و فصول سرد و ارقام پُر گل در مناطق معتدل به فصول گرم کشت میشود.
در کشت در روش مستقیم بذور خیار را درون خاک میکارند و بعد ۲ تا ۳ روز جوانه آن ظاهر میشود.
برخی کشاورزان قبل از کشت، بذر را به مدت ۱۴ تا ۲۰ ساعت در آب میخیسانند و سپس به کشت اقدام میکنند.
زمان کشت بذر
در زمان کشت بذر باید خاک و هوای گلخانه (خصوصا خاک) گرم باشد(حدود ۲۷ درجه) تا بذر در حداقل زمان جوانه بزنند. بهتر است در فصول گرم، کشت مستقیم و در فصول سرد کشت به روش نشاء انجام شود.
کشت مستقیم در فصول مساعد موجب قدرت و استقامت بیشتر بوته میشود.
معایب کشت مستقیم
-در کشت مستقیم ممکن است یکسری بذور به دلیل حملهی حشرات و جوندگانی مثل موش، سله بستن و غیره… سبز نگردد، لذا در رشد ناهماهنگی ایجاد میشود. به همین خاطر تعدادی بذر در گلدانهای جداگانه بکارید تا در اثر از بین رفتن برخی بوتهها در زمین جایگزین شوند.
۷ روز بعد از کشت بذور دور گیاهک را با محلول ۲ در هزار کاپتان یا بنومیل به اضافهی ۲ در هزار دیازینون سمپاشی نمایید و این عمل را دوباره به فاصله ۷ روز تکرار کنید. سم را طوری بپاشید که طوقهی گیاه و خاک اطراف بوته به محلول سمی آغشته شود.
نشاء کاری بذر در گلدان
-برای نگهداری بهتر بذر کاشته شده و همچنین پیش رس کردن بوتهها و حصول یکنواختی در رشد از عمل نشا کردن استفاده میشود.
-نشاء را میتوان در گلدان، کیسههای پلاستیکی، گلدانهای جیفی پات و باکسهای مخصوص کشت نمود.
-در نشاءکاری حجم گلدان با توجه به نوع گیاه و مدت زمان توقف در گلدان انتخاب میشود زیرا در غیر این صورت ریشه جای کافی برای رشد نداشته طبعاً نتیجهی معکوس نسبت به هدف اولیه که پرورش بوتههای قوی است به دست میآید و در نتیجه در تولید و عملکرد نهایی نیز اثر منفی خواهد گذاشت.
خاک مورد استفاده برای نشا کاری
-خاک مورد استفاده برای نشاء از ترکیب خاک زراعی و مواد آلی مانند پیتماس به دست میآید که دارای بافتی یکنواخت با چسبندگی لازم و همچنین زهکشی مناسب میباشد.
-پس از آماده شدن بستر نشاء بذور را در عمق ۱ سانتیمتری کشت نماید و روی آن را با مخلوط یکنواختی از ماسه و پیتماس بپوشانید.
-ظروف نشاء باید در اطراف قرار گیرد، به سبکی که زیر ظروف نور ببیند. این عمل باعث میشود ریشهها از ته ظرف نیاید.
خاک مناسب برای نشاکاری
-خاک گلدانها باید هر روز از نظر رطوبت بررسی شود و در صورت نیاز و خشک بودن سطح خاک عمل آبیاری صورت پذیرد.
-سعی شود در اپتدا از سمپاشهایی که سر آنها نازل دارد و آب را پودر میکند، برای آبیاری استفاده شود. بعد از ظهور گیاهچه آبیاری باید از پای بوته انجام شود.
آبیاری در هنگام کشت
-از آبیاری بیش حد (خصوصا با آب سرد) در فصل زمستان بپرهیزید، چرا که باعث بروز امراض قارچی از جمله بوتهمیری خواهد شد.
-آبیاری با آب ولرم صورت پذیرد. ۷ تا۱۰ روز پس از جوانهزنی بذور، اگر به دلایلی خاک گلدان نیاز به تغذیه داشت با کود npk20-20-20 به میزان ۵/۱ در هزار محلول پاشی شود.
-بهتر است ۱۲ تا ۲۴ ساعت قبل از انتقال، محل خزانه را آبیاری کنید.
-در زمان انتقال سعی شود که خاک اطراف ریشه تکان نخورد و در زمین اصلی خاک اطراف ریشه را فرار گیرد و با دست خاک ریخته شده اطراف نشاء را کمی فشار دهید به طوری که هیچ حفرهای باقی نماند تا هوا بکشد.
-همیشه تعداد بذور را اضافهتر از میزان مورد نیاز بکارید، چرا که برخی بذور به هر دلیل ممکن سبز نشود یا اینکه انتقال نشاء به زمین موفقیت آمیز نباشد لذا با بذور سبز شده اضافی کمبودها را جبران نمایید.
تولید نشاء با معضلاتی نیز برخوردار میباشد
الف) زرد شدن برگها و کمی رشد نشاء:
کمبود مواد مغذی در خاک گلدانها، آبیاری بیش از اندازه، شرایط نا مساعد حرارتی و دیر جوانه زدن بذور به دلیل برودت محیط میتواند عوامل عمدهی این پدیده باشد
ب) تُنک شدن خزانه:
زیادی عمق کاشت، نامساعد بودن درجه حرارت محیط برای جوانه زدن بذر، نا مرغوبی خاک مصرف شده، کمی نور خورشید و بیماریهای قارچی خاکزی میتواند عامل آن باشد.
ج) پوسیدگی ریشه:
عواملی که باعث این بیماریها میگردد کلا Damping off نامیده میشود.
-پس از کشت مستقیم و یک بار آبیاری یا پس از انتقال نشاء به زمین و یک بار آبیاری عمل مقاوم سازی در مورد خیار شروع میشود. این عمل بسته به شرایط خاک و حالات گیاه بین ۲ تا ۳ هفته ادامه مییابد. در این زمان ریشهها در جستجوی آب زمین رفته و شبکهبندی ریشهای مناسبی حاصل میشود.
-در صورتی که مقاوم سازی با کم آبی بیش از حد ادامه یابد میوهدهی با تاخیر میافتد و عملکرد کم میشود.
-پس از انتقال نشاء به زمین احتمالا چند روزی در رشد توقف حاصل خواهد شد و این بخاطر عدم تطابق محیط ریشه با محیط جدید میباشد. لیکن به تدریج رشد عادی آغاز خواهد شد.